Επιστρέφει ο πυρηνικός εφιάλτης; Ώρα μηδέν για την Ευρώπη
Ο Τραμπ, ο Πούτιν, το ρήγμα στην Ε.Ε. και η Ελλάδα που εκπαιδεύει πιλότους για χρήση πυρηνικών και ετοιμάζει αποθήκες φύλαξής τους. Γιατί η χώρα μας εξακολουθεί να αρνείται να υπογράψει την πλήρη απαγόρευση πυρηνικών.
20-12-2025
Του Νίκου Μορφονιού*
Σε μια ιστορική μεταστροφή της δυτικής πολιτικής για τα πυρηνικά όπλα, όπως χαρακτηρίστηκε από τα δυτικά Μέσα, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στις 30 Οκτωβρίου ανακοίνωσε την επανεκκίνηση των πυρηνικών δοκιμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τερματίζοντας ένα μορατόριουμ τριών δεκαετιών και αναζωπυρώνοντας μια νέα κούρσα εξοπλισμών μεταξύ των κρατών παγκοσμίως.
Η επανεκκίνηση του προγράμματος των δοκιμών -με φόντο μάλιστα τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη- προκαλεί αναπόδραστα τρόμο: εκτός των άλλων, θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ανεξέλεγκτο ντόμινο εξελίξεων, καθώς άλλες χώρες ενδέχεται να απαντήσουν με δικές τους πυρηνικές δοκιμές, με τη Ρωσία διά στόματος του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πεσκόφ, να δηλώνει από την πρώτη στιγμή ότι «θα δράσει αναλόγως» αν οι ΗΠΑ σπάσουν το μορατόριουμ. Είχε ήδη αναιρέσει, εξάλλου, από τον Νοέμβριο του 2023 τη νομική δέσμευσή της από τη Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT,) χωρίς όμως να αποσύρει την αρχική υπογραφή της σε αυτήν.
Από το 1996, όταν και υιοθετήθηκε η Συνθήκη, έχουν πραγματοποιηθεί δέκα πυρηνικές δοκιμές. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, δύο από αυτές πραγματοποιήθηκαν από την Ινδία το 1998, άλλες δύο από το Πακιστάν επίσης το 1998, ενώ οι υπόλοιπες έγιναν από τη Βόρεια Κορέα το 2006, το 2009, το 2013, δύο φορές το 2016 και το 2017. Η τελευταία πυρηνική δοκιμή που διεξήγαγαν οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιήθηκε το 1992, ενώ η Κίνα και η Γαλλία πραγματοποίησαν τις τελευταίες τους δοκιμές το 1996 και η πρώην Σοβιετική Ενωση το 1990.
Η «πυρηνική αποτροπή» ως δικαιολογία
Σήμερα, μόνο δύο ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν δικά τους ανεξάρτητα πυρηνικά οπλοστάσια: η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Και οι δύο νομιμοποιούν την κατοχή τους με βάση τη λεγόμενη «πυρηνική αποτροπή», δηλαδή τη στρατηγική ασφάλειας που βασίζεται στην απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων ως μέσο αποτροπής μιας εχθρικής ενέργειας. Με απλά λόγια: ένα κράτος κρατάει πυρηνικά όπλα για να αποθαρρύνει άλλες χώρες από το να του επιτεθούν, επειδή η χρήση τους θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τον επιτιθέμενο.
Για τον λόγο αυτό, και οι δύο χώρες θεωρούν την πυρηνική αποτροπή απαραίτητη για την εθνική τους ασφάλεια και ενισχύουν τη διμερή συνεργασία τους στον τομέα αυτό. Αρκετά άλλα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ -η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Τουρκία- φιλοξενούν αμερικανικά πυρηνικά όπλα στο πλαίσιο της πυρηνικής κατανομής του ΝΑΤΟ. Τα κράτη αυτά δεν είναι ιδιοκτήτες των όπλων, αλλά παρέχουν βάσεις αποθήκευσης, αεροσκάφη και εκπαίδευση, συμβάλλοντας στη στάση πυρηνικής αποτροπής της Συμμαχίας. Από την άλλη, το 2023, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ανακοίνωσε ότι η χώρα φιλοξενεί πλέον ρωσικά τακτικά πυρηνικά όπλα.
Την ίδια στιγμή, ελάχιστες χώρες της Ε.Ε. έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Οπλων (TPNW), την πρώτη διεθνή συμφωνία που απαγορεύει πλήρως την ανάπτυξη, παραγωγή, κατοχή, χρήση και απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων, σε αντίθεση με άλλες συνθήκες που επικεντρώνονται στον περιορισμό δοκιμών (CTBT) ή στη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων (NPT). Η συνθήκη εγκρίθηκε το 2017 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και τέθηκε σε ισχύ το 2021, με 99 χώρες να την έχουν υπογράψει ή επικυρώσει μέχρι σήμερα. Ωστόσο, καμία από τις πυρηνικές δυνάμεις δεν την έχει υπογράψει ή κυρώσει, ενώ από πλευράς Ε.Ε. το έχουν πράξει μόνο η Αυστρία, η Ιρλανδία και η Μάλτα.
Συνολικά εννέα χώρες στον κόσμο διαθέτουν σήμερα πυρηνικά όπλα: η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα.
«Μας ανησυχεί η φιλοπυρηνική ρητορική»
Οι Διεθνείς Γιατροί για την Πρόληψη του Πυρηνικού Πολέμου (International Physicians for the Prevention of Nuclear War-IPPNW) είναι μια διεθνής οργάνωση γιατρών που πρωτοστάτησε στους αντιπυρηνικούς αγώνες (Νόμπελ Ειρήνης 1985) και επιστημονικά τεκμηρίωσε στον ΟΗΕ τις συνέπειες της χρήσης των πυρηνικών για να υπογραφούν όλες οι αντιπυρηνικές συμφωνίες.
Η πρόεδρος του ελληνικού κλάδου της IPPNW, Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου, μας επισημαίνει σε σχέση με την επανέναρξη των δοκιμών ότι «ο πρόεδρος Τραμπ συνηθίζει να χρησιμοποιεί τέτοια ρητορική, αλλά από τον αμερικανικό κλάδο της IPPNW μαθαίνουμε ότι δεν υπάρχει περίπτωση επανέναρξης των πυρηνικών δοκιμών στις ΗΠΑ. Αυτό που μας ανησυχεί περισσότερο είναι η φιλοπυρηνική ρητορική με απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων που προέρχεται όχι μόνο από ΗΠΑ και Ρωσία αλλά και από ΝΑΤΟ και Ε.Ε.».
Πηγή: Unsplash
Εκπαίδευση πιλότων στη χρήση πυρηνικών στον Άραξο
Η Ελλάδα, παρότι έχει κυρώσει τις δύο αντι-πυρηνικές συνθήκες NPT και CTBT, εντούτοις αρνείται να υπογράψει την πλήρη απαγόρευση πυρηνικών, αν και δεν είναι πυρηνική δύναμη, ούτε φιλοξενεί σήμερα πυρηνικά όπλα στο πλαίσιο της κατανομής του ΝΑΤΟ.
«Η Ελλάδα ακολουθεί τη στάση ΝΑΤΟ-Ε.Ε. στο θέμα των πυρηνικών. Στηρίζει την NPT και την CTBT για τις πυρηνικές δοκιμές, αλλά δεν υπέγραψε τη Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Οπλων (TPNW) το 2017, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ», τονίζει η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου. Ταυτόχρονα, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου πως, «παρότι δεν έχουν επιστρέψει τα ΝΑΤΟϊκά πυρηνικά σε ελληνικό έδαφος (απομακρύνθηκαν όσα υπήρχαν το 2001), γίνεται ήδη εκπαίδευση πιλότων στη χρήση τους και στη βάση του Αραξου κατασκευάστηκαν έξι “Θόλοι Αποθήκευσης Οπλων” (με χωρητικότητα για 24 πυρηνικές βόμβες), που παραμένουν κενές πυρηνικών βομβών, αλλά έτοιμες να τις υποδεχτούν ανά πάσα στιγμή».
Η Ελλάδα δεν υπογράφει την απαγόρευση λόγω… ΝΑΤΟ
Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης παραμένει μέχρι σήμερα απαράλλακτη, με χαρακτηριστικότερη ίσως τη δήλωση του πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια (απαντώντας σε ερώτηση του ΜέΡΑ25 το 2022) ότι η Ελλάδα ως μέλος του ΝΑΤΟ «λαμβάνει υπόψη της τις συμμαχικές υποχρεώσεις» στην προσέγγιση της σύμβασης TPNW και ότι η τελευταία «δεν περιέχει επαρκές συμφωνημένο πλαίσιο ή μηχανισμούς επαλήθευσης» για τον πυρηνικό αφοπλισμό, με αποτέλεσμα να μη θεωρείται λειτουργικό πλαίσιο για την επίτευξη του στόχου αυτού από την ελληνική κυβέρνηση.
«Την ώρα που λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία ο κίνδυνος για έναν πυρηνικό όλεθρο είναι σε οριακό σημείο, εμείς επιμένουμε ότι ο μόνος ασφαλής δρόμος για την ανθρωπότητα είναι ο πλήρης πυρηνικός αφοπλισμός, όπως περιγράφεται στην TPNW», λέει η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου. «Η επανατοποθέτηση πυρηνικών στην Ελλάδα θα είναι ένα επικίνδυνο βήμα, που ευχόμαστε καμιά κυβέρνηση να μην τολμήσει να κάνει», καταλήγει.
Πηγή: ICAN
Ευρώπη: ανάμεσα στον αφοπλισμό και τη στρατιωτικοποίηση
Οι εντεινόμενες γεωπολιτικές εντάσεις ειδικά σε σχέση με τη Ρωσία έχουν αναζωπυρώσει τις συζητήσεις στην Ευρώπη σχετικά με την πυρηνική ασφάλεια, με ορισμένες χώρες να αμφισβητούν τη μακροπρόθεσμη αμερικανική/ΝΑΤΟϊκή δέσμευση -μετά και τη συνεχιζόμενη απειλητική ρητορική απεμπλοκής από την ευρωπαϊκή αμυντική ομπρέλα του Τραμπ- και να εξετάζουν την ιδέα μιας πιο ενιαίας ευρωπαϊκής πυρηνικής στρατηγικής. Στη Γερμανία υπήρξαν δημόσιες συζητήσεις για την αξιοπιστία της αμερικανικής πυρηνικής προστασίας και για το αν η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει περισσότερο τις δικές της στρατηγικές δυνατότητες.
Η Γερμανία αποθηκεύει περίπου 20 αμερικανικά πυρηνικά όπλα σε μια αεροπορική βάση στη Ρηνανία-Παλατινάτο, στο πλαίσιο της εγγύησης ασφάλειας που υποτίθεται παρέχει η Ουάσινγκτον στην Ευρώπη. Αυτές οι βόμβες B61, που έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρονται από μαχητικά αεροσκάφη, φυλάσσονται στην αεροπορική βάση Büchel και, σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα ασφάλειας, έχουν πρόσφατα εκσυγχρονιστεί. «Με τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα στη Γερμανία, πόσο αποτελεσματική είναι η πυρηνική αποτροπή της Ευρώπης;» αναρωτιόταν εύλογα σε πρόσφατο άρθρο το Euronews (12/11/2025).
Τον περασμένο Μάρτιο ο καγκελάριος Μερτς πρότεινε να ξεκινήσει διάλογος με τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο για διαμοιρασμό των πυρηνικών τους και ευρύτερη συμμετοχή στην πυρηνική αποτροπή σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, χωρίς αμφισβήτηση του ΝΑΤΟϊκού ρόλου και ως συμπλήρωμα της αμερικανικής πυρηνικής ομπρέλας στην Ευρώπη.
Παράλληλα κάποιες χώρες της Κεντρικής/Ανατολικής Ευρώπης (π.χ. Πολωνία) πριμοδοτούν ευθέως την πιθανή αυτόνομη ανάπτυξη πυρηνικών ή άλλων αποτρεπτικών μέτρων στην Ευρώπη. «Η Πολωνία πρέπει να επιδιώξει τις πιο προηγμένες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών και των σύγχρονων μη συμβατικών όπλων», δήλωνε χαρακτηριστικά τον περασμένο Μάρτιο ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ στο Κοινοβούλιο της χώρας του.
Για πρώτη φορά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, σε τμήματα της Ανατολικής Ευρώπης, υπό τον φόβο ή το πρόσχημα της Ρωσίας, το ενδεχόμενο «απόκτησης» πυρηνικών όπλων δεν θεωρείται αδιανόητο, αλλά συζητήσιμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει μεν υπέρ ενός κόσμου χωρίς πυρηνικά, αλλά η ασφάλειά της βασίζεται σε πυρηνικά που δεν ελέγχει και δεν μπορεί να καταργήσει. Το ταμπού μοιάζει να σπάει και ένα μέρος της Ευρώπης, κόντρα στο αίσθημα των πολιτών, μετακινείται αθόρυβα από τον αφοπλισμό στη διαχείριση του κινδύνου.
Πηγή: Unsplash
Η ισπανική δέσμευση για αφοπλισμό
Η Ισπανία αναγνωρίζει την πυρηνική αποτροπή του ΝΑΤΟ ως μέρος της συλλογικής αμυντικής στάσης της Συμμαχίας, διατηρώντας ταυτόχρονα την κατάσταση της χώρας ως μη πυρηνική δύναμη και τη δέσμευσή της για στήριξη του πυρηνικού αφοπλισμού ή αλλιώς αποπυρηνικοποίησης, σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT). Η χώρα στο πλαίσιο της NPT έχει δεσμευτεί να μην αναπτύξει ή αποκτήσει πυρηνικά όπλα, ωστόσο δεν έχει επικυρώσει τη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων (TPNW).
Πιο πρόσφατα, στις 26 Φεβρουαρίου 2025, ο υπουργός Εξωτερικών, José Manuel Albares, κατά τη δήλωσή του στη Διάσκεψη για την Αποπυρηνικοποίηση στη Γενεύη, τόνισε: «Δυστυχώς, η ανεύθυνη πυρηνική ρητορική της Ρωσίας μάς επανέφερε σε μια στιγμή που πιστεύαμε ότι είχαμε ξεπεράσει και η οποία πρέπει τώρα να αντιστραφεί καθώς προχωρούμε προς έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα». Και πρόσθεσε ότι «η Ισπανία επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της στην NPT και τους τρεις πυλώνες της: αποπυρηνικοποίηση, μη διάδοση και ειρηνική χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας».
Εξάλλου, στην Ισπανία, τα δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών όπως η Nuclear Disarmament Alliance, οργανώσεις συνδεδεμένες με τη Διεθνή Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN) και διάφορες ΜΚΟ και πλατφόρμες ειρήνης παραμένουν ενεργά, υποστηρίζοντας την ένταξη της χώρας στην TPNW, απαιτώντας ευρύτερα μέτρα αποπυρηνικοποίησης.
Αυστρία: συνταγματική απαγόρευση των πυρηνικών
Η ανακοίνωση για την επανέναρξη των δοκιμών πυρηνικών όπλων από τις ΗΠΑ δεν άλλαξε την αυστηρή και ξεκάθαρη θέση της Αυστρίας. Η αποπυρηνικοποίηση, η πρόληψη διάδοσης πυρηνικών όπλων και, τελικά, ένας κόσμος χωρίς όπλα μαζικής καταστροφής αποτελούν σταθερές προτεραιότητες εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας για τη χώρα που υποστηρίζει ότι η διάδοση πυρηνικών όπλων, οι κίνδυνοι που αυτά ενέχουν και οι καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειες από οποιαδήποτε χρήση τους μπορούν να προληφθούν μόνο με θεμελιώδη απόρριψη αυτών των όπλων.
Η Αυστρία συμμετέχει ενεργά σε διακρατικές διαδικασίες αποπυρηνικοποίησης και μη διάδοσης, ενώ υποστηρίζει σθεναρά την NPT.
Η χώρα ήταν επίσης από τις πρώτες 50 που υπέγραψαν και επικύρωσαν τη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων (TPNW). Η απαγόρευση των πυρηνικών όπλων κατοχυρώνεται στο αυστριακό δίκαιο και προστατεύεται από το ομοσπονδιακό Σύνταγμα.
Η Γαλλία εκσυγχρονίζει το πυρηνικό της οπλοστάσιο
Στον αντίποδα, για τη Γαλλία τα πυρηνικά όπλα αποτελούν την απόλυτη εγγύηση της κυριαρχίας της και της ευρωπαϊκής ασφάλειας, ενώ «η δύναμη πυρηνικής κρούσης», σύμφωνα με το υπουργείο Ενόπλων Δυνάμεων, είναι αυστηρά εθνική και αμυντική, στοχεύοντας αποκλειστικά στην αποτροπή οποιουδήποτε ηγέτη «μπει στον πειρασμό να απειλήσει τα ζωτικά συμφέροντα της Γαλλίας».
Σε συνέντευξή του στις 14 Ιουλίου 2025, ο Μακρόν τόνισε ξανά ότι η πυρηνική αποτροπή αποτελεί έναν από τους πυλώνες της γαλλικής και ευρωπαϊκής ασφάλειας, που χρηματοδοτείται παράλληλα με την ενίσχυση των συμβατικών δυνάμεων στο «Πλαίσιο Στρατιωτικού Προγραμματισμού 2024–2030».
Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει διασύνδεση του γαλλικού πυρηνικού δόγματος με την επανέναρξη των αμερικανικών δοκιμών. Οι Γάλλοι αξιωματούχοι επικεντρώνονται, αντίθετα, στον προγραμματισμένο εκσυγχρονισμό των μέσων πυρηνικής αποτροπής στο πλαίσιο του Προγραμματισμού 2024-2030, που χρηματοδοτεί την επαναλειτουργία της πυρηνικής αεροπορικής βάσης στο Luxeuil-Saint-Sauveur, την ανανέωση των πυρηνικών υποβρυχίων, την επιτάχυνση της προμήθειας νέων Rafale ικανών για πυρηνική αποστολή και του μελλοντικού υπερηχητικού πυραύλου ASN4G. Οπως υποστηρίζουν, ακολουθούν ένα εσωτερικό χρονοδιάγραμμα αναβάθμισης δυνατοτήτων, χωρίς αυτό να αποτελεί άμεση αντίδραση στις ενέργειες των ΗΠΑ. Παράλληλα, ενισχύεται η συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο για κοινή αποτροπή.
Η Γαλλία υποστηρίζει την αρχή της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT), αναγνωρίζοντας όμως ότι οι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία) αντιμετωπίζουν διαφορετικά τις δοκιμές. Η γαλλική κοινή γνώμη μοιάζει να αμφιταλαντεύεται και να υποστηρίζει τον διακρατικό πυρηνικό αφοπλισμό, με την προϋπόθεση ότι η Γαλλία διατηρεί την ικανότητα αποτροπής μέχρι να αποπυρηνικοποιηθούν οι άλλοι. Δημοσκόπηση πάντως του Γαλλικού Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων (IFOP) του 2022 για λογαριασμό της Πρωτοβουλίας Πολιτών για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό (ACDN) έδειξε ότι το 71% των Γάλλων τάσσεται υπέρ μιας παγκόσμιας συνθήκης απαγόρευσης πυρηνικών όπλων.
«Υπογράψτε τώρα τη Συνθήκη για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών»
Συνέντευξη με την Alicia Sanders-Zakre, επικεφαλής Πολιτικής της Διεθνούς Εκστρατείας για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN)
Η εποχή των παγκόσμιων πυρηνικών εκρήξεων χαρακτηρίστηκε από σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα, τόσο από ατμοσφαιρικές όσο και από υπόγειες πυρηνικές δοκιμές.
Η Διεθνής Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Οπλων (International Campaign to Abolish Nuclear Weapons – ICAN) είναι μια παγκόσμια συμμαχία 714 μη κυβερνητικών οργανώσεων που στοχεύει στην προώθηση της πλήρους κατάργησης των πυρηνικών όπλων. Ιδρύθηκε το 2007 και επικεντρώνεται στην ευαισθητοποίηση, τη διπλωματική πίεση και την υποστήριξη διεθνούς νομικού πλαισίου για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών όπλων. Η ICAN ήταν καθοριστική στην προώθηση της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Οπλων (TPNW), ενώ το 2017 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τον ρόλο της στην ευαισθητοποίηση και προώθηση της απαγόρευσης των πυρηνικών.
Στο πλαίσιο της έρευνας του Pulse, η επικεφαλής Πολιτικής της ICAN, Alicia Sanders-Zakre, εκφράζει την ανησυχία της για τον κίνδυνο πυρηνικής ανάφλεξης μετά τις ανακοινώσεις Τραμπ, ενώ καλεί όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να ακολουθήσουν άμεσα το παράδειγμα της Αυστρίας, της Ιρλανδίας και της Μάλτας, επικυρώνοντας τη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Οπλων.
Πιστεύετε ότι η επανέναρξη των πυρηνικών δοκιμών ανοίγει έναν νέο ιστορικό κύκλο, στον οποίο ο κίνδυνος μιας πυρηνικής καταστροφής επανέρχεται στο προσκήνιο;
Κάθε χρήση πυρηνικών όπλων θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα και το περιβάλλον. Τα πυρηνικά όπλα είναι όπλα μοναδικής φρίκης, με επιπτώσεις που μπορούν να διαρκέσουν για γενιές. Είναι ζωτικής σημασίας όλες οι χώρες να τηρούν το παγκόσμιο μορατόριουμ στις πυρηνικές δοκιμές και να συμμορφώνονται με όλα τα σχετικά διεθνή νομικά μέσα, που απαγορεύουν τις πυρηνικές δοκιμές και τη χρήση πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT) και της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων (TPNW).
Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο η ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ να πυροδοτήσει μια ανεξέλεγκτη αλυσίδα εξελίξεων, με άλλα κράτη να απαντούν ενδεχομένως με δικές τους πυρηνικές δοκιμές;
Εάν οι ΗΠΑ επανεκκινήσουν τις πυρηνικές δοκιμές, η Ρωσία έχει ήδη απειλήσει ότι θα απαντήσει αναλόγως, ενώ και άλλες χώρες ενδέχεται να ακολουθήσουν. Η εποχή των παγκόσμιων πυρηνικών εκρήξεων χαρακτηρίστηκε από σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα, τόσο από ατμοσφαιρικές όσο και από υπόγειες πυρηνικές δοκιμές. Η καλύτερη πρόληψη είναι η εξάλειψη: όλα τα κράτη οφείλουν να αποκλείσουν τις πυρηνικές δοκιμές και κάθε άλλη πυρηνική δραστηριότητα, προσχωρώντας και τηρώντας τις Συνθήκες CTBT και TPNW.
Ωστόσο, σχεδόν όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν έχουν υπογράψει ή επικυρώσει τη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Οπλων. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων, ιδίως σε σχέση με τη Ρωσία, πληθαίνουν στην Ευρώπη οι φωνές που ζητούν την ανάπτυξη μιας ενιαίας και ανεξάρτητης ευρωπαϊκής στρατηγικής πυρηνικής αποτροπής. Ποια είναι η άποψή σας;
Παρά την απροθυμία του πολιτικού κατεστημένου να ακούσει, η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη τάσσεται υπέρ του πυρηνικού αφοπλισμού και της προσχώρησης στη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Οπλων. Πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων πρωτευουσών όπως το Βερολίνο, το Παρίσι και η Ρώμη, έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις τους να προσχωρήσουν στη Συνθήκη. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις σε επτά ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν ότι η πλειονότητα των πολιτών αντιτίθεται στην αποθήκευση αμερικανικών πυρηνικών όπλων ή στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Ιδίως σε αυτή την περίοδο αυξημένων εντάσεων, περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Αυστρίας, της Ιρλανδίας και της Μάλτας, υπογράφοντας και επικυρώνοντας τη Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων.
*Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο oποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν οι Lola García-Ajofrín (El Confidencial – Ισπανία), Gian-Paolo Accardo (Voxeurop – Γαλλία), Kim Son Hoang (Der Standard – Αυστρία).
