Ο Βαγγέλης Σταθόπουλος, ο οποίος βρίσκεται στις ελληνικές φυλακές Λάρισας, είναι ένας από τους περισσότερο από μισό εκατομμύριο ανθρώπους που βρίσκονται στις Ευρωπαϊκές φυλακές εν μέσω της πανδημίας του COVID-19. Και, όπως σε τόσες άλλες, έτσι και στη φυλακή όπου κρατείται το έδαφος είναι ιδανικό για την αναπαραγωγή των ιών:  υπερπλήρεις φυλακές, με ασφυκτικές συνθήκες διαβίωσης και συχνά κακές συνθήκες υγιεινής.

«Όταν κόλλησα κορωνοϊό  τον περασμένο Δεκέμβριο, περίπου οι μισοί από τους κρατούμενους ήταν επίσης άρρωστοι», λέει ο Σταθόπουλος. «Μας έβαλαν σε μια πτέρυγα με 60 άτομα, σε ένα χώρο περίπου 110 τετραγωνικών μέτρων (1.200 τετραγωνικά πόδια). Ήταν θέμα τύχης αν  θα αρρωστούσες σοβαρά ή ήπια».

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχουμε συνηθίσει στους σχολαστικά ενημερωμένους πίνακες ελέγχου COVID-19 και παρακολουθούμε στενά τις συνθήκες  και τις περιπτώσεις που μπορεί να είναι πιο πιθανό η εμφάνιση κρουσμάτων, όπως οι οίκοι φροντίδας ηλικιωμένων. Ωστόσο, ελάχιστα στοιχεία έχουν δημοσιοποιηθεί σχετικά με την εξάπλωση του κορωνοϊού σε εγκαταστάσεις καρκινοπαθών.

Σε συνεργασία με 11 δημοσιογραφικές ομάδες του  Ευρωπαϊκού Δικτύου Δημοσιογραφίας Δεδομένων, η DW έχει συλλέξει δεδομένα από 32 χώρες που δείχνουν πόσα κρούσματα και θάνατοι αναφέρθηκαν στις φυλακές, πώς προχώρησαν οι εμβολιασμοί και ποια μέτρα ελήφθησαν για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού.

«Πολλές φυλακές είναι υπερπλήρεις, χωρίς δυνατότητα τήρησης μέτρων σωματικής απόστασης», λέει η Φιλίπα Άλβες ντα Κόστα, σύμβουλος δημόσιας υγείας για το Πρόγραμμα Υγείας στις Φυλακές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. «Έτσι, όταν ο ιός μεταφέρεται, μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα».

Οι κρατούμενοι είναι ευάλωτοι

Η ντα Κόστα λέει ότι ο κίνδυνος στις φυλακές είναι παρόμοιος με αυτόν που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που ζουν σε συγκεντρωτικές εγκαταστάσεις στέγασης, όπως οίκους ευγηρίας και καταφύγια.

Πολλοί κρατοὐμενοι έχουν πολλούς παράγοντες που τους θέτουν σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο COVID-19, συμπεριλαμβανομένων καταστάσεων όπως ο HIV και ιστορικών καπνίσματος ή άλλων ναρκωτικών. Η περιθωριοποίηση, η φτώχεια και η ανεπαρκής πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη συχνά επιβαρύνουν αυτούς τους πληθυσμούς ακόμη και πριν από τη φυλάκιση, και οι συνθήκες στις φυλακές συχνά επιδεινώνουν αυτούς τους παράγοντες, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. «Στις φυλακές θεωρούμε τους ανθρώπους στα 50 τους ηλικιωμένους, παρόλο που στα πλαίσια μίας κοινότητας  δεν θα ήταν», λέει η ντα Κόστα.

Τα κρούσματα του COVID στις φυλακές μας επηρεάζουν όλους

Τα κρούσματα στις φυλακές επηρεάζουν όχι μόνο τους κρατούμενους ή εργάζονται εκεί, αλλά και τις γύρω κοινότητες. «Δεν είναι ένα εντελώς κλειστό περιβάλλον», λέει η ντα Κόστα. «Κόσμος μπαινοβγαίνει κάθε μέρα. Όχι μόνο το προσωπικό, αλλά και άλλοι, όπως  οι δικηγόροι και οι ίδιοι οι κρατούμενοι. Έτσι, εάν δεν προστατεύεις  τις φυλακές, δεν προστατεύεις την κοινότητα».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο κορωνοϊός σάρωσε γρήγορα τις φυλακές το 2020, πολλές μελέτες περιπτώσεων δείχνουν πώς τα κρούσματα στις φυλακές εξαπλώθηκαν στις γύρω κοινότητες. Μια σύγκριση σε εθνικό επίπεδο διαπίστωσε ότι τα κρούσματα COVID-19 αυξήθηκαν πιο γρήγορα σε κομητείες με περισσότερους κρατούμενους και συνέδεσε το σύνολο των φυλακισμένων της χώρας με περισσότερες από μισό εκατομμύριο επιπλέον περιπτώσεις COVID-19 εντός και εκτός φυλακών.

Τα ποσοστά μόλυνσης στις φυλακές ακολουθούν τα ποσοστά του γενικού πληθυσμού

Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για αυτήν την έρευνα δείχνουν τώρα ότι, εκ πρώτης όψεως, αυτά τα μέτρα φαίνεται ότι βοήθησαν να αποφευχθούν τα χειρότερα: οι φυλακές, συνολικά, δεν έχουν μετατραπεί σε δραπέτη σημεία για τον COVID. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, σε πολλές χώρες τα ποσοστά μόλυνσης στις φυλακές φαίνεται να είναι περίπου τα ίδια με αυτά του γενικού πληθυσμού.

Όπου τα ποσοστά μόλυνσης ήταν υψηλά στον γενικό πληθυσμό, έτειναν επίσης να είναι υψηλά και στις φυλακές. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, σε χώρες όπως η Σλοβενία, η Εσθονία και το Βέλγιο, όπου περισσότερα από ένα στα 10 άτομα έχουν ήδη βγει θετικά στον κορωνοϊό. Σε χώρες όπως η Κροατία και η Ελλάδα, οι κρατούμενοι μολύνονται σε πολύ υψηλότερο ποσοστό από οτι στον γενικό πληθυσμό. Όμως, σε πολλές χώρες, τα αναφερόμενα κρούσματα στις φυλακές παρέμειναν κάτω από το επίπεδο του γενικού πληθυσμού, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία — ακόμη και στην Ουγγαρία και τη Γαλλία, χώρες με διαβόητα υπερπλήρεις  φυλακές.

Ακόμη και σε χώρες με χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης, οι  φυλακές μπορεί  να είναι τοποθεσίες σοβαρών κρουσμάτων. Μόλις πρόσφατα, περισσότερα από 50 άτομα βρέθηκαν θετικά στη φυλακή Béziers στη Γαλλία, η οποία επί του παρόντος περιορίζει 638 άτομα σε έναν χώρο που έχει κατασκευαστεί για 389.

Τα κρούσματα και οι θάνατοι ενδέχεται να μην καταγράφονται

Οι επίσημοι αριθμοί μπορεί να μην λένε πάντα την όλη την αλήθεια. Οι περισσότερες διοικήσεις φυλακών δεν συλλέγουν δεδομένα συστηματικά, λέει ο Adriano Martufi, ο οποίος ερευνά τις συνθήκες των φυλακών στην Ευρώπη στο Πανεπιστήμιο του Leiden. «Η αίσθηση μου είναι ότι υπάρχει σίγουρα πρόβλημα στις καταγραφές, ότι δηλαδή καταγράφονται λιγότερα κρούσματα», λέει ο Martufi.

Οι φυλακές της Λάρισας στην Ελλάδα, για παράδειγμα, είχαν αναφέρει επίσημα μόνο 200 περιπτώσεις έως τον Ιούλιο του 2021. Ο Σταθόπουλος λέει ότι έχει μετρήσει πολύ περισσότερες. «Από τον Δεκέμβριο του 2020 έως τώρα, πιστεύω ότι είχαμε περισσότερα από 500 κρούσματα», λέει.

Η λάθος καταγραφή μπορεί να μην είναι απαραίτητα σκόπιμη — θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα οργανωτικών προκλήσεων. «Οι υπηρεσίες υγείας στις φυλακές είναι υποστελεχωμένες και ανεπαρκώς εξοπλισμένες», λέει ο Martufi. «Δεν είμαι καν σίγουρος αν έχουν την τεχνική ικανότητα να συλλέξουν και να χειριστούν τέτοια δεδομένα».

Οι χαμηλοί αριθμοί κρουσμάτων έχουν τεράστιο κόστος

Ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι αριθμοί των κρουσμάτων , οι περιορισμοί που επιβάλλονται για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού έχουν συχνά τις δικές τους «παρενέργειες». «Η τραγωδία που φοβόμασταν δεν συνέβη, αλλά μόνο χάρη στις τεράστιες θυσίες του πληθυσμού των φυλακών, οι οποίες είναι : το τέλος άλλων δραστηριοτήτων, το τέλος της διδασκαλίας το τέλος στη λίγη δουλειά που υπάρχει στη φυλακή και ούτω καθεξής», λέει ο Dominique Simonnot,  επικεφαλής του ανεξάρτητου δημόσιου φορέα της Γαλλίας για την επίβλεψη των συνθηκών σε μέρη όπου οι άνθρωποι στερούνται την ελευθερία. «Σε κοινωνικούς όρους  το κόστος είναι υπερβολικό».

Τους τελευταίους 18 μήνες, πολλές φυλακές έχουν κλείσει πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο. Μια φυλακή στη Μάλτα κρατούσε νέο-αφιχθέντες σε ένα κελί με μόνο ένα στρώμα δαπέδου και μια ανοιχτή τουαλέτα 23 ώρες την ημέρα για δύο εβδομάδες, σε συνθήκες που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων είχε ήδη καταδικάσει από το 2013.

Οι περιορισμοί της καραντίνα ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία

Οι κανόνες του Νέλσον Μαντέλα του ΟΗΕ, ή (όπως αλλιώς είναι γνωστοί) οι Τυποποιημένοι Ελάχιστοι Κανόνες για τη Μεταχείριση των Κρατουμένων, ορίζουν ότι η απομόνωση θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως έσχατη λύση, για όσο το δυνατόν μικρότερο χρονικό διάστημα και ποτέ για περισσότερες από 15 ημέρες. Όμως, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η απομόνωση των κρατουμένων έχει γίνει ένα τυπικό μέτρο σε πολλές χώρες.

Στην Ιρλανδία,  έγκλειστοι 70 ετών και άνω ή με χρόνιες ασθένειες τοποθετήθηκαν αυτόματα σε απομόνωση μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου 2020, οι κρατούμενοι σε τέτοια απομόνωση ανέφεραν ότι αισθάνονταν κατάθλιψη και είχαν αυτοκτονικές τάσεις. Σε ορισμένες εγκαταστάσεις στη Γερμανία, οι προφυλακισμένοι απομονώνονταν για 14 ημέρες μετά από κάθε ακροαματική διαδικασία.

Στη Γαλλία, η απομόνωση δύο εβδομάδων ήταν υποχρεωτική μετά από οποιαδήποτε άδεια, οικογενειακή επίσκεψη ή εξωτερική ιατρική περίθαλψη, λέει ο Dominique Simonnot, επικεφαλής επιθεωρητής των φυλακών της χώρας. «Ως αποτέλεσμα, κάποιοι αρνούνται αυτές τις μετακινήσεις με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους». Ακόμη και οι άνθρωποι που δεν βρίσκονταν σε καραντίνα συχνά περιορίζονταν στα κελιά τους για μεγάλα τμήματα της ημέρας και τους άφηναν πολύ λίγα να κάνουν για να περάσει η ώρα.

Στην Ουγγαρία, ο Vass, «είχαμε δυόμισι ώρες σωματικής επαφής με αγαπημένα πρόσωπα δύο φορές το μήνα πριν από την πανδημία – η έλλειψη αυτής της δυνατότητας  προκάλεσε πολύ σοβαρά ψυχικά προβλήματα». Η φυλακή τελικά δημιούργησε επιλογές βιντεοκλήσεων για να επιτρέψει τουλάχιστον τις εικονικές επισκέψεις. «Αυτό το έκανε πιο εύκολο», λέει.

Οι περισσότερες χώρες εισήγαγαν μέτρα για εικονικές επισκέψεις, αν και οι χαμηλές ταχύτητες σύνδεσης και οι περιορισμοί χρήσης εξακολουθούν να δημιουργούν προβλήματα. «Έγινε ένα τεράστιο άλμα προς τα εμπρός σε πολλές φυλακές σε όλη την Ευρώπη για την ανάπτυξη συστημάτων τηλεδιάσκεψης», λέει ο Martufi. «Αυτό ήταν απολύτως αδιανόητο σε πολλά κράτη μέλη πριν από την πανδημία. Άρα ήταν μια θετική εξέλιξη».

Ο Martufi λέει ότι ένας πιθανός κίνδυνος είναι ότι οι φυλακές θα μπορούσαν να επιχειρήσουν να χρησιμοποιήσουν βιντεοκλήσεις ως αντικατάσταση των προσωπικών επισκέψεων, μακροπρόθεσμα. “Έχουμε ενδείξεις ότι ορισμένες διοικήσεις φυλακών είπαν: “Λοιπόν, τώρα έχετε Skype, μπορείτε να ζήσετε με αυτό – δεν υπάρχει πραγματική ανάγκη να σας επιτρέπεται να συναντήσετε την οικογένειά σας ή τους δικηγόρους σας από κοντά”, λέει ο Martufi. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσο συστημική είναι αυτή η αλλαγή, αλλά ο κίνδυνος είναι ότι μπορεί να παραμείνει μαζί μας ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας».

Πέρα από τις βιντεοκλήσεις, η Catherine Heard δεν βλέπει να καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για τον μετριασμό των επιπτώσεων των περιορισμών. «Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι πραγματικά σημαντικό που έγινε», λέει. «Υπήρξε μια τεράστια χαμένη ευκαιρία, για παράδειγμα, να παρέχουμε υλικό ανάγνωσης, ηχογραφημένες πληροφορίες ή πρόσβαση σε διαδικτυακά μαθήματα. Υπήρχαν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να είχαν γίνει, θα έπρεπε να είχαν γίνει, αλλά δεν έγιναν».

Η Ολλανδία ήταν μια από τις χώρες που κατάφεραν να επανεκκινήσουν τις δραστηριότητες των φυλακών σχετικά γρήγορα μέσω μέτρων όπως προγράμματα εκ περιτροπής ή μικρότερες, σταθερές ομάδες, λέει ο Heard. Αλλά οι περισσότερες χώρες δεν εφάρμοσαν τέτοια μέτρα.

Τα δομικά προβλήματα επιδείνωσαν την κατάσταση

Όπως σε πολλούς άλλους τομείς της κοινωνίας, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από δομικά προβλήματα που υπήρχαν πολύ πριν από την πανδημία.

«Ορισμένοι από τους πιο αυστηρούς και παρατεταμένους περιορισμούς παρατηρήθηκαν στις χώρες με το χειρότερο ποσοστό υπερπληθυσμού των φυλακών», λέει η Heard. Η έλλειψη χώρου καθιστά αδύνατη την εφαρμογή των μέτρων αποστασιοποίησης και τα εναλλακτικά μέτρα εμποδίζονται από την έλλειψη προσωπικού. «Εάν δεν υπάρχει προσωπικό για να μετακινεί τους ανθρώπους στη φυλακή», λέει, «δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να τους κρατούν κλεισμένους στα κελιά τους το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και της νύχτας».

Ερευνητές, ΜΚΟ και φυλακισμένοι αναφέρουν επανειλημμένα τον υπερπληθυσμό ως κλειδί για το πρόβλημα. Μία στις τρεις ευρωπαϊκές χώρες λειτουργεί τις φυλακές της με πάνω από την επίσημη δυναμικότητα.

Σε πολλές  φυλακές, η κατάσταση του υπερπληθυσμού είναι πολύ χειρότερη από ότι υποδηλώνει ο μέσος όρος της χώρας. «Είμαι σε ένα κελί που προορίζεται για πέντε άτομα — τώρα είμαστε οκτώ. Είναι αδύνατο να διατηρήσουμε απόσταση», είπε ένα άτομο σε απεργία πείνας σε ένα κροατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο κατά την έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020. «Δεν μπορούμε να δούμε τις γυναίκες και τα παιδιά μας και, Θεός φυλάξοι, ίσως κάποιοι από εμάς να μην τους  δούμε ποτέ πάλι. Πρακτικά νιώθουμε σαν θανατοποινίτες, που περιμένουμε τον κορωνοϊό να μπει στη φυλακή».

Γάλλος επικεφαλής επιθεωρητής φυλακών Dominique Simonnot: «Φανταστείτε τρεις ανθρώπους στριμωγμένους 10 ώρες την ημέρα σε ένα κελί 9 τετραγωνικών μέτρων, το οποίο είναι μόνο 4,5 τετραγωνικά μέτρα με την κουκέτα, το τραπέζι και την τουαλέτα».

Κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος, πολλές χώρες σε όλη την Ευρώπη απελευθέρωσαν ανθρώπους σε πρωτοφανή αριθμό προκειμένου να μειώσουν  την πίεση στις φυλακές. «Είναι αυτό που τους έλεγαν οι ειδικοί να κάνουν εδώ και χρόνια, αλλά ήταν πολύ επίφοβο σε  πολιτικό επίπεδο», λέει η Heard. «Πιστεύω ότι ο COVID έδωσε σε πολλές χώρες μια δικαιολογία για να μειώσουν ήσυχα τον αριθμό των κρατουμένων τους».

Η Heard υπολόγισε ότι ο πληθυσμός των φυλακισμένων μπορεί να έχει μειωθεί έως και κατά μισό εκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως μεταξύ Μαρτίου 2020 και Ιουνίου 2021. Χώρες όπως η Σλοβενία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες λειτουργούσαν όλες εξαρχής υπεράνω της χωρητικότητας, μειώσαν τους έγκλειστους πληθυσμούς τους έως και 25%, μειώνοντάς τους σε ή κάτω από την επίσημη χωρητικότητα.

«Ένα μάθημα που θα έχουν πάρει οι χώρες είναι ότι έχουν μειώσει τον αριθμό των φυλακισμένων τους χωρίς να πέσει ο ουρανός να τους πλακώσει», λέει η Heard. Με την πανδημία να προσφέρει έναν λόγο δημόσιας υγείας για τη μείωση του πληθυσμού των φυλακών, λέει ότι είναι ζωτικής σημασίας οι χώρες να διατηρήσουν τώρα αυτή την τάση.

Αλλά δεν έχουν όλοι εμβολιαστεί  ακόμα. Ένας μεγάλος λόγος για την καθυστέρηση είναι το γεγονός ότι, ακόμη και με τον υψηλό κίνδυνο για τους κρατούμενους, το προσωπικό και τον γενικό πληθυσμό, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν συμπεριέλαβαν τους κρατούμενους ως ομάδα προτεραιότητας στα σχέδια εμβολιασμού τους. Πολλές χώρες δεν τους ανέφεραν καθόλου.

Στη Γερμανία, για παράδειγμα, τα άτομα σε κοινοτικές ρυθμίσεις διαβίωσης, όπως οίκοι φροντίδας ηλικιωμένων, είχαν ρητά προτεραιότητα, αλλά οι κρατούμενοι εξακολουθούσαν να εμβολιάζονται παράλληλα με τον υπόλοιπο πληθυσμό.

«Υπήρξαν σταθερές ενδείξεις από ανεξάρτητες υπερεθνικές οργανώσεις ότι οι κρατούμενοι πρέπει να έχουν προτεραιότητα», λέει ο Martufi. «Είναι ένα καλό παράδειγμα της απόλυτης ασυμφωνίας μεταξύ των ενδείξεων πολιτικής από τη μια πλευρά και της πραγματικότητας επί της ουσίας».

Πολλοί το αποδίδουν σε έλλειψη πολιτικής βούλησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, λέει ο Martufi, η πολιτική παρεμπόδισε ακόμη και ενεργά την έγκαιρη πρόσβαση στον εμβολιασμό. «Στο Βέλγιο, η προτεραιότητα των κρατουμένων έγινε πολιτική συζήτηση», λέει, «και, ως αποτέλεσμα, οι κρατούμενοι απλώς έμειναν έξω από την εκστρατεία εμβολιασμού μέχρι το τέλος». Στην Ιταλία από την άλλη πλευρά, λέει, η απόφαση να δοθεί προτεραιότητα στους κρατούμενους  ήταν μια διοικητική απόφαση, που ελήφθη χωρίς πολλή δημόσια συζήτηση.

Αυτό σημαίνει ότι η έναρξη των εμβολιασμών στις φυλακές καθυστέρησε σημαντικά, με ορισμένες χώρες να μην μοιράζουν ούτε ένα εμβόλιο στις φυλακές πριν από τον Ιούνιο, ενώ άλλες ανέφεραν ότι άρχισαν ήδη από τα τέλη Μαρτίου.

Αντιμέτωποι με τον δεύτερο πανδημικό χειμώνα

Με τους εμβολιασμούς στις φυλακές να φτάνουν τελικά στο επίπεδο του γενικού πληθυσμού σε πολλές χώρες και τις λοιμώξεις σε χαμηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι κρατούμενοι πήραν μια ανάσα καθώς οι επισκέψεις και οι δραστηριότητες ξεκίνησαν ξανά υπό τις απαραίτητες συνθήκες υγιεινής.

Όμως, με τον χειμώνα και το επόμενο κύμα να φθάνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η πανδημία δεν έχει τελειώσει για κανέναν, και σίγουρα  όχι  για τους ανθρώπους στις φυλακές. «Δεν θα ξαναπάρουμε σύντομα την παλιά μας ζωή, τα προνόμια μας», λέει ο Csaba Vass στην Ουγγαρία. Στην Ιταλία, τα εβδομαδιαία στοιχεία δείχνουν ότι τα ενεργά κρούσματα μεταξύ του προσωπικού και των κρατουμένων αυξάνονται. Και το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Κροατίας επιβεβαίωσε πρόσφατα ότι περισσότερο από το 20% των φυλακισμένων έχουν μολυνθεί από τον κορωνοϊό – δηλαδή περίπου 1,5 φορές το ποσοστό του γενικού πληθυσμού.

Μαθήματα για το μέλλον

Οι ειδικοί λένε ότι οι χώρες πρέπει να μειώσουν δραστικά τον πληθυσμό των φυλακών τους προκειμένου να προετοιμαστούν καλύτερα για τέτοιες καταστάσεις στο μέλλον. «Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε άλλη μια κρίση υγείας με αυτούς τους αριθμούς κρατουμένων σε όλη την Ευρώπη», λέει ο Martufi. «Αυτό πρέπει να μειωθεί».

Αλλά οι παρατηρητές βλέπουν επίσης λόγους αισιοδοξίας. «Ο COVID θα έπρεπε να είναι μια αφύπνιση για να επενδύσουμε σε καλύτερες συνθήκες στις φυλακές και να μειώσουμε τη χρήση της επιβολής της φυλάκισης», λέει η Catherine Heard.

Για να ακουστεί αυτό το σήμα αφύπνισης, το δημόσιο συμφέρον και η πολιτική βούληση είναι ζωτικής σημασίας. «Ήρθε η ώρα να επανεξετάσουμε την αντίληψή μας για τους κρατούμενους ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας», λέει ο Martufi. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε κανέναν να μείνει πίσω. Θα είναι χειρότερα για όλους».

Αυτό το άρθρο επιμελήθηκαν οι Milan Gagnon, Gianna-Carina Grün και Peter Hille.

Το έργο είναι μια συνεργασία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δημοσιογραφίας Δεδομένων

Υπεύθυνος έργου: Deutsche Welle

Συνεργάτες: Alternatives Economiques, Civio, El Confidencial, EURologus, Il Sole24Ore, iMEdD, MIIR, OBC Transeuropa, Openpolis, Pod črto, VoxEurop

Το ερευνητικό πρότζεκτ διενεργήθηκε σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δημοσιογραφίας Δεδομένων.